Page 2 - Shajarian
P. 2
مژگان شجريان: پن جشنبه17مهر99 2
صداي تاريخ ،پناه مردم ايرا نزمين رفت. طرح از ناصر نصیری
اذانامشب
ربنایشجریانراکمدارد
همايون شجريان: وقای عنگاریساع تهایدرگذشتاستادمحمدرضاشجریاندرحوالیبیمارستانجم
شما خودتان م یپیچد« :همایون استوری کرد ،همایون استوری کرد» همایون شجریان در صفحه مرتضی کاردر بیداد
صاح بعزاهستيد اینستاگرامخودم ینویســدکه«خاکپایمردمایرانبهدیارمعشــوقپروازکرد». روزنام هنگار
استوریهمایونتیرخلاصیاســتبهاندکامیدهاییکهدرچش مهاینگرانمانده. علیرضا محمودی
ساعتي بعد از اعلام خبر درگذشت استاد شجريان ،همايون فرزند امیدهاوالتما سهاواستغاث ههاتاهمی نجاکارگرافتاد،تقلاهایدستگاهکم کتنفسی روزنام هنگار
او در مقابل بيمارستان جم ،محل بستري شدن او و درميان مردم ماجراقطعیاست. (ونتیلیتور) تا همی نجا توانست به سینه او نفس برســاند ،تلا شهای پزشکان پس از
حاضر شد .او درحاليكه صدايش به سختي از ميان انبوه جمعيت کم‌کمصدایگریهازگوشهوکنارجمعیتبلندم یشود.ساعتینگذشتهاستکهمردم رف ت‌وآمدهایمکرربهبیمارستانتاهمی نجااثرکردو...آخرخبرهولناکرسید؛«استاد بگذاریددرهمانجملهاولجرمجراحتجم عشدهدرجمراجاریکنم.صدایآنجمعیتیکهدراولینغروب
شنيده مي‌شد گفت :مسئله كرونا مسئله بسيار جدي است .شما شتابانازسربالاییخیابانجمخودرابهبیمارستانم یرسانندواطرافبیمارستانپر سیاوش چاووشان ،ناله از مر غسحر م یطلبید ،م یدانست که از تن شب در پیش ،پیراهن سپیده در نخواهد
خودتان صاحب‌عزا هستيد؛ همه شما! من از هيچ‌كس نمي‌توانم م یشودازمردمسوگوار.ماشی نهاآرا مآرامازمیانجمعیتراهبازمی‌کنندوم یگذرند. محمدرضا شجریان درگذشت» این بار انگار خبر قطعی بود. آمد .این ظلمات کارشب نبود ،هیچ شبی در کار نبود .روز بود که شهر سیاه پوشیده در سوگ صد‌اترین صدا
دعوت به آمدن ( در مراسم خاكســپاري) كنم و به هيچ‌كس هم یکی«بویباران»پخشمی‌کند،دیگری«شب،سکوت،کویر»«،ب یهمزبان»«،تفنگت نم یدانست ،چه بخواند که قواره غمگینی این مه رب یمهر شود .مهری که اولش به نام او بود و اکنون دلش به
نمي‌توانم بگويم كه نيايد .وقتي جملات همايون به اينجا رسيد، رازمینبگذار»و...تصنی فهاییاستکهازماشی نهاییکهردم یشوند،پخشم یشود. ساعت۱۶عصرپن جشنبه۱۷مهراستکهایرناخبردرگذشتاستادمحمدرضاشجریان
يكي از حاضران پرسيد :نماز ســاعت چند اقامه مي‌شود؟ فرزند اما «مرغ سحر» است که همه را دور هم جمع می‌کند .حالا چند صد نفر ی کصدا مرغ رامنتشرمی‌کند.تهراندرعصراربعینروزخلوتوآرامیرام یگذراند.دربیمارستان رفتن او نامدار شد.
استادشجرياندرپاسخگفت:هنوزنم يدانمچونآنجابرنام ههاي سحرم یخوانند«.مرغسحرنالهســرکن/داغمراتاز‌هترکن/زآهشررباراینقفسرا/ جمهنوزخبرینیست.کسینیستکهخبرراتأییدکندوکاشنباشدوخبرتأییدنشود. کار ما و شجریان باید این طور ختم م یشد .خبرهای جعلی ،مخاطره خبر نهایی را خط به خط با اندوه ما رج
متوفيانكروناست.وليچيزيكهتاالانم يدانمايناستكهفردا برشکنوزیروزبرکن».بغ ضهاستکهوسطهمخوان یم یترکدواش کهاستجاری پرسنل بیمارستان م یگویند ما نم یتوانیم از طرف پزشکان صحبت کنیم .هر خبری م یزد.قراربودبااینتر سهاوتلواس ههایجوروناجور،خردخرد،جشنوارهشجریانراهبنیدازیمدرسروسرا.
بتوانيم بر پيكر ايشــان نماز بخوانيم و منتقلشان كنيم به مشهد. م یشود.یادش بهایتالارکشوروه مخوانیمرغسحرزندهم یشود.از ۱۳۰۲تاامروز باشد،پزشکاناعلاممی‌کنند«.دکترعباسیچنددقیقهدیگهمیانپایین.ازایشونباید حافظهراجمعبزنیمتاذهنبجوردوبیابدتهتصنی فهاوسرتحریرها،تابهموصلکندشوربهشوشتری،بیات
وقتي جملات همايون به اينجا رسيد ،فرياد و فغان حاضران بلند نزدیکبهصدسالاستکهخوانندگانبزرگایران،ازجلالتاجاصفهانیتانادرگلچین، ترک بهبیاتعجم،س هگاهبهراســتپنجگاه،گ لهایرنگارنگبهگ لهایتازه،جشنهنربهجشنطوس،
شد .همايون در ادامه گفت كه قرار است ايشان را در جوار حضرت تصنیف جاودانه مل کالشــعرای بهار را اجرا کرد‌هاند ،اما آنچه محمدرضا شجریان در بپرسین.»...دکترحسنعباسیگوشرابرنم یدارد. چاووشبهشبنورد،بیدادبهبتچین،انوابههمنوا،درخیالبهخلوتگزیده،شب،سکوت،کویربهجامتهی،
کنسرت «سروچمان» در سال ۱۳۶۹اجرا کرده است حلاوتی دیگر دارد .نام شجریان با خبرنگاران و عکاسان هنوز نیامد‌هاند که خودروهای انتظامی در جاهای خالی اطراف سخن عشق به آسمان عشق ،سعدی به حافظ ،نظامی به ابتهاج و باز از ابتدا به انتها .شجریان این طور بود که
فردوسي به خاك بسپاريم. مرغ سحر و تصنیفی که همیشه زبان حال مردم بوده ،پیوند خورده است ،چه شجریان بیمارستانمســتقرم یشــوند؛یک،دو،ســه،چهار،پنج.لحظهبهلحظهافسرانیبا
همیشهجاریم یشد.
پيامتسليتمسئولانوجمعیازهنرمندان نماد هنرمندی است که همواره سمت مردم ایستاده و اعتراض مردم را فریاد کرده. سردوش یهاییسنگی نترازراهم یرسند. اینرسمشــجریان یهابود.یکقانونبود.همهم یدانستند.همهآنهاییکهشــ بهاینمناکجمراشبیه
درپيدرگذشتمحمدرضاشجريان دکتر مهرداد بهلولی لحظ های به لابی بیمارســتان م یآید دقایقی قبل خبری از او در ش بهایبیبلیتیکنسر تهاکردند.همهآنهاییکهصورتت بزدهراباشبنماشکچسبنردهبیمارستان
دکتر مهرداد بهلولی پس از چند بار رفت و آمد ســرانجام لب به سخن باز می‌کند و به خبرآنلاین منتشر شــده که خبر درگذشت را تأیید کرده اســت .اما الان به خبرنگار کردند،م یدانستند.همهانهاییکهخب رهارابااشکمیخواندند،م یدانستند.همهآنهاییکهباآهنامهمایون
آفرينندهماندگا رترين خبرنگار همشهری م یگوید« :از روز اول هم شرایط اســتاد مساعد نبود .حتی صبح همشــهریم یگویدکه«هیچخبریراتأییدنمی‌کندوهیچمصاحب هایانجامنداده رامیآوردند،میدانستند.همهخوببلدبودند کهسینهمالامال،کجایمضرابعلیزادهوزخمهکلهروقتی
نواهاي ايراني امروزم یخواستیماطلاعی هایبدهیمتامردمآمادهخبردرگذشتباشندولیدستنگه اســت» .مأموران انتظامی خبرنگاران را دور می‌کنند« .بفرمایید آقــا .فیلم نگیرید. می خورد به حریر شجریان لبریز می شود .آنها می دانستند وقتی هر اجرا هنوز به ته تتمه نرسیده ،های و هوار ،
داشتیم.ارگا نهایداخل یشانازکارافتادهبود.ازدیروزهمکلیهازکارافتادهبود.ازکار مرغ سحر باید بلند شود .بدون ناله آن مرغ اندوهگین چگونه این شبها را باید سر کرد .آنها همه انها می دانستند
در پي درگذشت استاد محمدرضا شجريان يگانه ماندگار آواز ايران گوش یتونروضبطمی‌کنم»ودستم یبردکهگوشیراضبطکند....
جمعيازمقاماتومسئولانكشورپيامهایتسليتمنتشركردند. افتادنهمهارگا نهاسببفوتایشانشد». خبری که در رسان ههای دیگر منتشر م یشــود به نقل از ایرناست و مگر کسی جرأت که شبی چنین در راه است .شبی که سرانجام ،امشب است.
حســن روحانــي رئيــس جمهــوري در پيام تســليت خود می‌کندخبرمهیبرابدونتأییدمنتشرکند.خاصهاینکهخبردرگذشتاستاددرروزها شبازراهرسیده،شبسوگسیاوشاست.شبیکهدرشاهنام ههامقدرشده.شبیکهخیالخاکجمعشود
نوشت«:اســتاد محمدرضا شــجریان چهره برجســته هنری و غروب شده است .حوالی بیمارستان جم آکنده از انبوه جمعیت سوگوار است .شم عها کههمهگن جهابهاوسپردهخواهدشد.همینکهآخرینغمزدهاینغمراهیخانهشود.وقتیصداییدرشب
آفریننده ماندگارترین نواهای دلنشــین ایرانی و خواننده ربنای درگوشهوکنارخیابانروشنم یشود.دویس ت‌وششسفیدیکهردم یشودم یداند و ما‌ههای گذشته بارها تکذیب شده است. نباشد.اتفاقخواهدافتاد.اتفاقخواهدافتاد.صدایداوددرسیناماندوصدایسیاوشدرسین هها.شبروسیاه
رمضان ،ميراث ارزشــمندی از خود به یادگار گذاشت .یقیناًملت که کدام اثر محمدرضا شجریان را پخش کند و از میان جمعیت به آرای بگذرد؛ «ربنا».
قدرشناس ایران ،نام و یاد و آثار اين هنرمند محبوب را همواره در ربنایی که با رمضان مردم پیوند خورده است .ربنایی که چند سال است که دیگر از رسانه شمار خبرنگاران و عکاسان بیشــتر م یشــود .کم‌کم خیابان در محاصره عکا سها و بی سیاوش شهر را به تتمه غم می گذارد .شب نمی داند نام دیگر«جم» « ،فجر» است.
ملیپخشنم یشود«.ربنالاتزغقلوبنابعداذهدیتناوهبلنامنلدنکرحمه،انکانت خبرنگارهاســت .همه میان بیم و امید و خوف و رجا ســر می‌کنند .انگار هنوز کسی
خاطر‌هها ،زنده نگاه خواهد داشت». نم یخواهد خبر را باور کند .آرزو می‌کنند که مثل همه دفع ههای قبل ،مثل شب دوم
اسحاق جهانگيري معاون اول رئيس جمهور در پيامي نوشت«: الوهاب» اذان امشب ربنای شجریان را کم دارد.
درگذشــت هنرمند نامی و چهره شــاخص فرهنگ ایران استاد شــایدهمینالتما سهابودکهاورانگهداشت.استادمحمدرضاشجریاندرگذشتو اسفند،مثلعصردوشنبهگذشته...خبرتکذیبشود.
محمدرضاشجریان،ضایع هایملیاست.هرایرانیوهرکسکهدر مجتبی حسینی معاون هنری وزیر ارشاد ،حمیدرضا نوربخش شاگرد برجسته استاد،
دور و نزدیک این سرزمین به ادب و زبان فارسی و فرهنگ و تمدن ازدحامماشی نهادرخیابانجمبیدادمی‌کند. داودگنج هایکمانچ هنوازبزرگایرانییک ییکیازراهم یرسندوبهداخلبیمارستان
ایرانی و اسلامی دلبسته است حق دارد که سوگوار فقدان این چهره م یروند.ظاهراًاینبارماجرافرقمی‌کند.هنوزهمهمیانخوفورجایندکهدرجمعیت
نام‌ٱور و سخت‌کوش باشــد .نام او به یقین در ٱینده نیز همچنان
خواهد درخشید چنانکه میراثی گرانقدر در گذشته و حال داشته طبیب روح زمانه
است .این ضایعه سنگین را به خانواده ،دوستان ،شاگردان ،اهالی
فرهنگ و هنر و همه شهروندان ایرانی تسلیت م یگویم و برای ٱن قافل هسالا ِر نادره‌کاران پر کشید
هنرمند برجسته از خداوند بزرگ آمرزش مسالت دارم». محمدناصر احدی
سيد سیدحسن خمینی هم با تسليت به همه ايرانيان در پيامي روزنام هنگار
اعلام كرد « :نام و آوازه استاد شجریان فراتر از زمانه ما باقی خواهد
ماند.ب یشکناموآوازهایشانفراتراززمانهماودرپهن هایوسی عتر عکس :همشهری /حامد عسگرپور د لهابود،آهنگسفرکرد.اینبارسازشبهجاماند .1زمانی که پرویز مشکاتیان درگذشت ،در سوگ
اما کاروان د لها را به یادگار خاطر‌هها با خود برد ،و او نوشت« :موســیقی او در فراز و نشــیب روزگار
از جغرافیای ما باقی خواهد ماند». نواهایبرخاستهازدلشرابهنشانهد لهایعاشقبه همراه ما بود ،با محنت ما گریســت ،با شادی‌های
پیروز حناچی در پیام توئیتری نوشــت« :اســتاد شجریان از جاگذاشت».استادمحمدرضاشجریانقافل هسالار ما شادی‌و با شــور و امید ما همدلی کرد .در آثار او
میا نمان رفت .نوای دلنشین او از ربنای ماندگار تا اجرای قل ههای کاروان د لها بود و عمری با سرو شهای نهاد مردم صدایقلبیرام یتوانشنیدکهبرایوطنوآزادی
شعر فارسی ،تا همیشه در گوش و جان ایران جاودانه خواهد ماند پاک‌طینت و راست و درست سر و کار داشت .او برای م یتپد .کمتر هنرمندی را توان آن است که رن جها
چرا که با جان برای مردم می‌خواند .طلــب رحمت بیکران الهی دل‌هایی که با دم مســیحایی او مشق عشق کرده و آرزوهای مردمش را در هنر خویــش بازتاباند و
برای او و تسلیت به اهالی هنر و خانواده محترمش به ویژه فرزندش ترجمه صادق و راســتین زمانه خود باشد .پرویز
بودند ،نواهای برخاسته از دلش را به جا گذاشت. یکی از این اندک‌شماران اســت ،موسیقیدانی که
همایونکهمیرا ثدارنوایاوست». .4در سوگ محمدرضا لطفی ،او را این‌گونه در یاد ذوق تصنی فسازیش ،مهارت گرو‌هنوازیش ،لطافت
سیدعباس صالحی وزير فرهنگ و ارشــاد اسلامي هم در پيام آورد« :او تمام زندگی‌اش تلاش و دقت و وسواس شاعرانه‌اش و تعهدش به آرمانهای مردم ،خاطره
تسليتخودبابياناينكه«نوایاستاد،تاریخح ّسوحالایرانیان درموسیقینژادهوردیفب هجاماندهازمیرا ثداران او را در هنر ایران زمین ماندگار خواهد ساخت .من
در نیم قرن گذشته است» نوشت «:شجریان نمای موسیقی اصیل موســیقی کهن و آموزش به شاگردان بود .دستی مرگ هنرمندی چنین را باور ندارم .پرویز مشکاتیان
ایرانی و از نمادهای هویت هنری این سرزمین است .وجوه متنوع توانا در نواختن و فکری سنتی در اصالت تاریخی در قلب و ذهن ما زنده اســت ».در میــان این قو ِم
استاد فقید ،در کنار هوشمندی کم نظیر او در انتخاب مناسب از آهنگ و نغمه با حال و هوا و شور و شیدایی خاص نادره‌کار ،استاد محمدرضا شجریان از مهتران بود.
گنجینه گرانبهای شعر و ادب فارسی ،آواز و موسیقی او را جاودان خودداشت.ازشروعزندگیموسیقائ یاشبهشکلی اعتقاد داشت موســیقی باید روح زمانه را بشناسد
تأثیرگذار در عرصه هنر و جاودانگی سن تهای آن و به نیاز جامعه پاســخ دهد .او نه فقط روح زمانه را
و نامیرا ساخت». راه پیمود و به انجام رســاند .همواره دلسوز طبقه فهممی‌کرد،کهخوبم یدانستچهدرمانیبادر ِد
همچنين محمد جواد ظريف وزير امورخارجه هم در توئيتي با کارآمد کم‌درآمد بود .حیــف و صد حیف که زود روزگار موافق می‌افتد .طبیب روح زمانه بود و قدر
نوشتنشعر«:ازصدایسخنعشقندیدمخوشتر/یادگاریکهدر درگذشت و ما را سوگوار کرد ».مگر زندگی استاد
اینگنبددواربماند»متنتسليتخودرااينگونهادامهداد«:برای محمدرضا شــجریان چیزی جز تــاش و دقت و مسیحانفسانراخوبم یدانست.
آنانیکهسالهاباصدایروحانیای نشجرههنرنابافطارکردند، وســواس در موســیقی نژاده و حفظ و حراست از .2درگذشت همایون خرم را چنین تسلیت گفت:
عمریمیهمانمناجاتاودرسحرگاهانبودند،وهمراههمیشگی موســیقی کهن و آموزش آن به شاگردانش بود؟ «حیف و صد حیف که هر از گاهی یکی از فیروز‌هها و
نغمه های دل انگیزش در خلوت و جلوت ،بزم و رزم و ضیافت و مگرخسروآوازایرانازشروعزندگیموسیقای یاش تاب شهایفروغمهروهنراینسرزمینبهخاموشی
به شــکلی تأثیرگذار در عرصه هنــر و جاودانگی م یگراید،سوگآنعزیزدردلب یقراربسیسنگین
سیاحت بودند ،محمدرضا شجریان یک نام همواره مانا است». ســن تهای آن راه نپیمود و به انجام نرساند؟ مگر است و دردش ب یدرمان ».حیف و صد حیف که در
علاوه بر اين اذري جهرمي وزير ارتباطات ،محمود واعظي رئيس او نیز همواره در کنار مردمش نایســتاد و صدای این روزگارا ِن درد و خسران ،داغی دیگر بر دل این
دفتر رئيس جمهور ،لعيا جنيــدي معاون حقوقي رئيس جمهور، آنها نبود؟ برای او و هم‌نفســانش که جملگی دم خاک نشست .استاد محمدرضا شــجریان درد را
معصومه ابتكار معاون زنان رياســت جمهوري ،سعيد نمكي وزير مسیحایی داشــتند ،هر گاه که م یرفتند زود بود. می‌شناخت که چنین گنجینه‌ای از درمان از خود
بهداشت ،علي ربيعي سخنگوي دولت ،محسن هاشمي رفسنجاني حیف و صد حیفکه زود درگذشت و ملت رنجیده
رئيس شوراي شــهر تهران به صورت جداگانه پيام هاي تسليتي سوگواری را دردمندتر کرد .اما او طبیب روح زمانه به جای گذاشت.
بودوچوندردرام یشناخت،گنجین هایازدرمان .3پس از رفتن جلیل شــهناز از او چنین یاد کرد:
منتشر كردند. «خداوندگار تار ،استاد جلیل شهناز ،آن یگانه دوران
همچنینجمعیازهنرمنداننیزدرشبک ههایاجتماعیپیا‌مهایی از خود به جای گذاشت. کهنوایجا نبخشسازشهموارهسازگاریزمانبا
را بعد از انتشار خبر درگذشت استاد شجریان منتشر کردند. شریک نکردید. صدایتان بر چشم عکس :همشهری /منا عادل
كيهان كلهر :جان از تن آواز رفت یک مصاحبه دیگر را می بینم و اشک می ریزم از رنجی که
می بردید .قله آواز ایران از حسرت داشتن حتی یک هفته مسعود میر
ميرجلا لالدينكزازي:خنيابهسوگم ينشيند خوشی سخن می گوید وقتی رنج مردم پیش چشمانش است. روزنام هنگار
آواز با درد و دريغ دمساز ،م يمويد؛ چنگ درمانده و دلتنگ گيسو باور کردنش دشوار است و باید شجریان بود تا وقتی شهرت
م يپريشد؛تار،زارم يگريد؛ني،جانگزايوجگرسوز،م ينالد......زيرا و محبوبیت تو را در آغوش گرفته باز نگاهت خیره شود به آن | زهر خبر را با پادزهر صدای شــما درمان می کنم .خودم را
بزرگمرد آواز ايران ،استاد محمدرضا شجريان آن خرمخو يترين زن بی سرپرستی که کنار خیابان سیگار می کشد و بغض کنی گم کرده ام در میان آوازهایتان و برخی گفتگوها که حالا تکه
تکه در دنیای مجازی و شبکه های تلویزیونی مدام در حال
خنيايي-كهيادشگراميباد!بهمينويبرينشتافت هاست.... از اینهمه جفا در حق مردمان وطنت. یادآوری جلوس کلمه مرحوم پیش پای نام بلندتان است را
عادلفردوس يپور:اوزندهاست همیشه صدای مردم بودن راه دشواری است که شما تمام و با بغض دوباره و چندباره تماشا می کنم .اول از آخرین تصویر
هرگزنم يميرد کمال آن را پیمودید و مصداقش را می توان در همان کلام و شروعمی کنموباورمنمیشودکهدیگربعداز آننوروزشوم
تصویری یافت که در آن با آزادگی گفتید:من صدای این خس
دروجود ما كه همواره طنين صدايش در گوشمان زمزمه نوايش 1395دیگر شما را ندیدیم.
برل بهايمانومهرب يپايانشدرقل بهايمانجاريخواهدبود و خاشاکم... حالا بیشتر جا میخورم از اینکه در آن ویدئو حرف از مهمانی
اصغر فرهادي :با تمام وجود غمگينم حالا شما نیستید و ما و من تا زنده ایم صدای شما را نه به گوش 15ســاله به زبان می آورید .حواسم را جمع میکنم تا خوب
کهبرچشممیگذاریمویادمانمیماندکههمعصرشمابودیم متوجه شوم که چطور ممکن است شما از سال 1380درگیر
محبوبقل بهايايرانيانجهانراترككرد.صدايآسمان ياش،نام و باید از آن صدا که صدای ایران بود و هست و خواهد بود جانب سرطان شدید اما خواندید و خنديدید و مردم را در رنج خود
نيكپراحترامشو‌آزادگيستاي شبرانگيزشدرتاريخاينسرزمين
وطن و مردمانش ایستادن را بیاموزیم.
براي هميشه درخشان باقي خواهد ماند.
